Gebruik is gemaakt van ‘I fasti consolari dell’impero romano’,

dal 30 avanti cristo al 613 dopo cristo, door Attilio Degrassi 1952 (1996),
met enkele aanvullingen uit ‘The emperor in the Roman world’

door Fergus Millar, (1977)
en een enkele naam uit Edward Gibbon’s
‘Herfsttij en ondergang van het Romeinse rijk’,(1776-1788).
Tevens meerdere gegevens uit: Lactantius’, ‘De mortibus Persecutorum’,
in Journal of Roman Studies vol.63 (1973)
‘Lactantius and Constantine’ by T.D.Barnes, pag.29-46.
 

12 Juli 101? v.Chr.- 15 Maart 44 v.Chr.: Dood van Caesar.
(App. III. 94, 24.)
De door testamentaire adoptie verkregen naam van

Iulius Caesar was voor Octavianus zijn kapitaal;
Marcus Antonius’ mening werd woordelijk opgetekend door Cicero, (Phil.13, 24):

“et tu, o puer, qui omnia nomini debes”.
(“Ook jij, O jongen, die alles dankt aan zijn naam”)

Marcus Antonius had hier niet helemaal ongelijk in.
Met de naam van C.Julius Caesar erfde Octavianus (de latere Augustus)

tevens diens leiderspositie van de populares, en de roem, eer en aanzien

verbonden aan de naam en trad hij toe tot de exclusieve kring der nobiles.
Van zo mogelijk meer direct belang was Caesars niet onaanzienlijke vermogen,

de trouw van zijn ervaren legioenen en zijn zeer omvangrijke kring van clientela.

Ondanks al zijn eigen kwaliteiten - die hij later bewees in overvloed te bezitten-
lijkt het onwaarschijnlijk dat Octavianus ooit zou hebben kunnen stijgen tot

de grote hoogte die hij uiteindelijk bereikte:
Princeps van het Romeinse Rijk, of als algemeen meer bekend,

eerste keizer van Rome.

De bouwstenen voor het fundament van zijn schepping zijn echter geleverd

door C.Julius Caesar: eerzuchtig, arrogant, spilziek, niets ontziend,

vrouwenjager en losbol.
Hij was echter ook persoonlijk moedig, daadkrachtig, royaal, uiterst bekwaam

militair bevelhebber en strateeg, vergevingsgezind, loyaal vriend en weldoener,

en, zoals later bleek, te goed van vertrouwen.
Zijn cognomen ‘Caesar’ is door vrijwel alle volgende keizers van het rijk

opgenomen in hun officiële titulatuur.

Uitgebreide informatie over C. Julius Caesar

= Imp.Caesar Traianus Hadrianus Augustus.
11 Aug. 117 – 10 Juli 138: dood van Hadrianus.

Uitgebreide informatie over Hadrianus
Uitgebreide informatie over Lucius Aelius Caesar

(aangewezen opvolger van Hadrianus)

= Imp.Caesar Q.Herennius Etruscus Messius Decius Aug.
(Filius) Mei 251 – begin Juni 251: dood van junior.

Uitgebreide informatie over Decius  

(op pagina C.Messius Quintus Traianus Decius)

= Imp.Caesar C.Vibius Afinius Gallus Veldumianus
Volusianus Augustus.
Vanaf Nov. 251 – iets vóór Oct.253: dood van Volusianus.

Uitgebreide informatie over Volusianus 

(op pagina Trebonianus Gallus)

= Imp.Caesar L.Domitius Aurelianus Augustus.
vanaf ca.Mei 270 – Oct.of Nov.275: dood van Aurelianus.
Behaalde in 274 nabij Chálons de overwinning op het Gallische rijk.

Uitgebreide informatie over Aurelianus

= Imp. Caesar C.Aurelius Valerius Diocletianus Augustus.
20 Nov.284 – 1 Mei 305. (In het westen tot 286)

Overleden na 311.

Uitgebreide informatie over Diocletianus

De twee Caesaren kregen de onrustige frontgebieden.

Chlorus kreeg: Britannia, Gallia en Hispania,
met Eburacum (York) en Augusta Treverorum (Trier) als residenties.
Galerius kreeg: Illyricum, Macedonia en Griekenland,
met Sirmium (Mitrovitza) als residentie.
Diocletianus behield het oosten met als residentie Nicomedia.
Maximianus heerste over Italia en Africa
met als residentie Mediolanum (Milaan).

Het rijk werd verdeeld in 101 provincies en 12 diocesen.
Aan het hoofd van de provincies stonden ‘Praesides’

of ‘Rectores’, die ondergeschikt waren aan de bestuurders

der diocesen de ‘Vicarii’, deze op hun beurt waren ondergeschikt
aan de Praetoriaanse Praefecten der vier rijksdelen.
Aan de top stond het vierhoofdig bestuur der Augusti en Caesares.

Op 1 Mei 305 abdiceerden de Augusti
en werden Galerius en Chlorus tot Augusti verheven
en benoemde ieder een Caesar tot opvolger.
Severus, een officier, werd Caesar in het westen.
Maximinus Daia, een neef van Galerius, werd Caesar in het oosten.
 

Severus, de opvolger van Chlorus, benoemde tot Caesar

Constantinus I, de zoon van Chlorus en van Flavia Helena.
Constantinus werd na de dood van zijn vader

te Eburacum (York) door diens soldaten tot keizer uitgeroepen.
Galerius, de Augustus van het oosten, om een burger-oorlog te voorkomen, erkende Constantijns’ usurpatie en verhief hem tot Caesar van het westen.

Maxentius, de zoon van Maximianus,
die al gepasseerd was bij de adoptie van 293 en 305,
liet zich te Rome uitroepen tot keizer met als titel Princeps.
 

Constantijn verbond zich met Licinius
die in 307 tot Augustus was benoemd in plaats van de omgekomen Severus.
Op 28 Oct. 312 behaalden zij de overwinning
op de usurpator Maxentius bij Saxa Rubra en de Milvische brug voor Rome. Maxentius kwam om door verdrinking.

Sinds 313 heerste Licinius in het oosten en Constantijn in het westen.
In 316 breekt de eerste oorlog uit tussen Licinius en Constantijn.
Op 18 September 324 werd Licinius
in de slag bij Chrysopolis (Nabij Byzantion) door Constantijn verslagen.
Voor het eerst sinds 40 jaar kwam het hele rijk weer in één hand,
waardoor aan het systeem van een meerhoofdig keizerschap
voorlopig een einde kwam.

Het Griekse Byzantion - een kolonie gesticht in 658 voor Chr.
door bewoners van de stad Megara -
gelegen op de punt van het schiereiland dat door de zee van Marmora,
de Bosporus en de Gouden hoorn wordt omgeven,
werd de nieuwe hoofdstad van het rijk.
De consecratio (Wijding aan de goden) vond plaats
op zondag 8 Nov.324 in aanwezigheid van de keizer.
De stadsmuren die over de hele landengte liepen
van de Gouden hoorn tot de zee van Marmora waren toen voltooid.
De officiële inwijding van de stad vond plaats op 11 Mei 330.

In Constantinopel, Milaan, Sirmium en Trier zetelden de

vier praefecti die respectievelijk de praefecturen Oriens,

Italia, Illyricum en Gallia bestuurden.

Deze waren onderverdeeld in veertien diocesen en 117 provincies.
Er was een vaste kroonraad (sacrum consilium)
en zeven hofbeambten; ministers. (comités)
 

= Flavius Theodosius Augustus.
Jan.379 – 17 Jan.395.
Werd door Gratianus tot medekeizer
over de oostelijke helft van het rijk aangesteld.
Na de dood van Gratianus in 383
verwierf hij de heerschappij over het gehele rijk.
Bij zijn dood verdeelde hij het rijk onder zijn zonen Arcadius en Honorius.
Permanente scheiding in een Oostelijk en Westelijk rijk.

Laatste keizer van het west Romeinse rijk.
Werd in 476 afgezet door de Germaan Odoaker
die zichzelf uitriep tot koning van Italië
onder erkenning van de soevereiniteit van de oost-Romeinse keizer.